Taalturbo (12)

Eerst nog wat speelse taaltrivia vooraleer ik aan het diepere taalwerk begin. Als je simpelweg “dag” zegt gebruik je 65 spieren en een half miljard hersencellen schieten wakker. Uiterst complex dus en tegelijk een fluitje van een cent, je hoeft er niet eens bij na te denken. Je mag zelf uitzoeken hoeveel hersencellen flitsen bij “de postkoetspoetser poetst de postkoets met postkoetspoets”, “un chasseur sachant chasser sans son chien est un bon chasseur” of minder gekend “zwei schwarze schleimige Schlangen sitzen zwischen zwei spitsigen Steinen und zischen”. Vrolijke tong-twisters. Hier gaan we met een extra potpourri van taalweetjes. Binnen een toontaal zoals het Chinees vind je beduidend meer mensen met een absoluut muzikaal gehoor. De Franse rollende r ontstond aan het hof van Versailles waar dames zich op die manier distantieerden van anderen, gretig gekopieerd nadien. Tieners ontwikkelen hun eigen straattaal, slang, verlan, turbotaal of sms-taal om zich als groep te kunnen manifesteren. Geld hebben ze niet zoveel te besteden maar je aldus via taal onderscheiden lukt aardig.

Hak je Italianen een hand af dan kunnen ze niet meer spreken. Onderzoek wijst uit dat “die Brücke” meer knappe en elegante associaties oproept dan het mannelijke “el puente”, eerder robuust, stevig en dus betrouwbaarder. De subtiele invloed van taal op ons denken. Wat met nauwelijks verborgen seksismen als chairman, spokesman, mankind, onemanshow? Op het ridicule af wilden sommigen zelfs Manchester veranderen in Personchester, weg met het Isle of Man. De term “vrouwenlogica” klinkt alles behalve neutraal. Ik vind “mon chéri” en “amore mio” mooier klinken dan “mi corazón”, “mein Schatz” of “golubchik”. Hebreeuws en Arabisch hebben die sterke keelklank kh, het Khoisan en Zoeloetalen die klikjes. Lenige tong moet je voor dat laatste hebben.

“Het komt hierop neer dat elke soort z’n eigen behoefte heeft: kippen scharrelen, roofdieren jagen, bloemen staan mooi te wezen, vissen zwemmen, paarden werken en mensen denken”.

“Wat de nieuwe wetenschappen aantonen is dat opvoeding niet opgewassen is tegen onze natuur. Rehabilitatie slaagt er dikwijls niet in gewelddadige criminelen te genezen; identieke tweelingen die afzonderlijk zijn opgevoed vertonen buitengewone overeenkomsten; het lezen van bedverhaaltjes heeft weinig invloed op het IQ; jongetjes met poppen en theekopjes laten spelen zal van de wereld amper een vrediger plaats maken”. (Steven Pinker)